21.01.2020 – Karta Polaka – Migranci – Uchodźcy

Co to jest Karta Polaka?

Karta Polaka jest dokumentem potwierdzającym przynależność do Narodu Polskiego i poświadcza, że jej posiadacz ma związane z nią określone uprawnienia. Należy pamiętać jednak, że przyznanie Karty Polaka nie oznacza nabycia polskiego obywatelstwa. Karta Polaka nie jest też dokumentem uprawniającym do przekraczania granicy ani pobytu czasowego czy stałego w Polsce.

Kto wydaje Kartę Polaka?

Organem właściwym w sprawie przyznania Karty Polaka lub przedłużenia jej ważności jest konsul właściwy ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy, np. jeżeli osobą ubiegającą się o Kartę Polaka jest obywatel Ukrainy, organem właściwym do przyznania Karty Polaka jest konsul Rzeczpospolitej Polskiej na Ukrainie. Wyjątkowo, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia szybkiego i sprawnego dostępu osób zainteresowanych otrzymaniem Karty Polaka, Rada Ministrów w drodze rozporządzenia może wyznaczyć wojewodę jako organ właściwy w zakresie przyjmowania wniosków o przyznanie lub przedłużenie ważności Karty Polaka oraz wydania decyzji w tych sprawach, a także wskazać państwo pochodzenia osób mogących skorzystać z tej właściwości. Co do zasady, właściwym organem jest jednak konsul.

Jakie uprawnienia związane są z Kartą Polaka?

Posiadając Kartę Polaka cudzoziemiec korzysta z uprawnień takich jak:

prawo świadczenia pracy bez zezwolenia na pracę,
prawo podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na takich samych zasadach jak obywatele polscy,
prawo do świadczenia pieniężnego na częściowe pokrycie kosztów zagospodarowania i bieżącego utrzymania w Polsce, w przypadku złożenia wniosku o pobyt stały w Polsce,
prawo pierwszeństwa przy ubieganiu się o pomoc finansową przeznaczoną na wspieranie Polaków za granicą,
zwolnienie z opłat konsularnych za przyjęcie i rozpatrzenie wniosku o wydanie wizy krajowej w celu korzystania z uprawnień wynikających z posiadania Karty Polaka,
zwolnienie z opłat konsularnych za przyjęcie wniosku i opracowanie dokumentacji w sprawie o nadanie obywatelstwa polskiego,
prawo do korzystania ze świadczeń nieodpłatnej opieki zdrowotnej w stanach nagłych chyba, że umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, przewiduje zasady bardziej korzystne,
prawo odbywania w Polsce studiów, studiów doktoranckich oraz innych form kształcenia, uczestniczenia w badaniach naukowych i pracach rozwojowych zgodnie z ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym i ustawa o systemie oświaty,
prawo do ulgi 37% przy przejazdach w pociągach osobowych, pospiesznych i ekspresowych, na podstawie biletów jednorazowych,
prawo bezpłatnego wstępu do muzeów państwowych,
prawo pomocy konsula, w ramach jego kompetencji i z zastosowaniem i poszanowaniem zwyczajów i prawa międzynarodowego, w sytuacji zagrożenia życia lub bezpieczeństwa.

Kto może otrzymać Kartę Polaka?

Karta Polaka może być przyznana osobie, która deklaruje przynależność do Narodu Polskiego i spełni łącznie następujące warunki:

wykaże swój związek z polskością przez przynajmniej podstawową znajomość języka polskiego, który uważa za język ojczysty, oraz znajomość i kultywowanie polskich tradycji i zwyczajów,
w obecności konsula Rzeczypospolitej Polskiej złoży pisemną deklarację przynależności do Narodu Polskiego;
wykaże, że jest narodowości polskiej lub co najmniej jedno z jej rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków było narodowości polskiej,
złoży oświadczenie, że ona lub jej wstępni nie repatriowali się lub nie zostali repatriowani z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, na podstawie umów repatriacyjnych zawartych w latach 1944-1957 przez Rzeczpospolitą Polską albo przez Polską Rzeczpospolitą Ludową z Białoruską Socjalistyczną Republiką Radziecką, Ukraińską Socjalistyczną Republiką Radziecką, Litewską Socjalistyczną Republiką Radziecką i Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, do jednego z państw będących stroną tych umów.

Karty Polaka nie otrzyma osoba, która w chwili złożenia wniosku lub przyznania Karty Polaka posiadała obywatelstwo polskie lub posiadała zezwolenie na pobyt stały na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Kiedy małoletnie dziecko cudzoziemca może otrzymać Kartę Polaka?

Osoby małoletnie nie otrzymują Karty Polaka automatycznie, po jej otrzymaniu przez rodziców. Kartę Polaka małoletni cudzoziemiec może otrzymać po złożeniu wniosku rodziców, gdy oboje rodzice posiadają Kartę Polaka lub kiedy jeden z rodziców posiada Kartę Polaka – za zgodą drugiego z rodziców wyrażoną w oświadczeniu złożonym przed konsulem. Przyznanie Karty Polaka małoletniemu, który ukończył 16 lat, może nastąpić jedynie za jego zgodą.